آیت الله بهجت از مرحوم آقای قاضی (ره) نقل می کردند که ایشان می فرمود:
« اگر کسی نماز واجبش را اول وقت بخواند و به مقامات عالیه نرسد مرا لعن کند! و یا فرمودند: به صورت من تف بیندازد» اول وقت سرّعظیمی است « حافظوا علی الصلوات» در انجام نمازها کوشا باشید.خود یک نکته ای است غیر از « أقیموا الصلوة: و نماز را بپا دارید.
از امام صادق علیه السلام روایت شده است که فرمودند: "الفضل الوقت الأول علی الأخیر خیر للمؤمن من ولده و ماله"[1] یعنی فضیلت اول وقت برای مومن از اموال و فرزندانش برای او نیکوتر است
و در بخشی از حدیثى آمده است که در مشرق و مغرب جهان، اهل خانه اى نیست مگر این که فرشته مرگ (عزرائیل) در هر شبانه روز در (اوقات نماز) پنج مرتبه به ایشان نظر مى کند. پس هر گاه کسى را که مى خواهد قبض روح کند از کسانى باشد که به نماز مواظبت داشته و نمازها را در اوقات خود بجا آورده است، فرشته مرگ شهادتین را به او تلقین نموده و ابلیس ملعون را از او دور مى کند[2]
حضرت امیر (ع) در نامه خود به محمد بن ابی بکر می نویسد : « اِرتَقِبْ وقتَ الصَّلاةِ فَصَلِّها لِوَقتِها ، ولا تَعَجَّلْ بها قَبلَهُ لِفَرَاغٍ ، ولا تُؤخِّرْها عَنهُ لِشُغلٍ»[3] یعنی " مراقب وقت نماز باش و آن را به هنگام بخوان ، نه به دلیل بیکارى آن را پیش از موقع بخوان و نه به سبب کارى آن را از وقتش به تأخیر انداز ."
امام خمینی و اهتمام به نماز اول وقت
از قول فرزند امام نقل شده است : روز اولى که شاه رفت ، ما در نوفل لوشاتو بودیم .
نزدیک به سیصد الى چهارصد خبرنگار اطراف منزل امام جمع شده بودند. تختى گذاشتند و امام روى آن ایستادند.تمام دوربینها کار مى کرد. قرار بود هر چند نفر خبرنگار یک سؤ ال بکنند. دو سه سؤ ال از امام شد که صداى اذان ظهر شنیده شد. بلافاصله امام محل را ترک کردند و فرمودند: وقت فضیلت نماز ظهر مى گذرد. تمام حاضرین از این که امام صحنه را ترک کردند، متعجّب شدند. کسى از امام خواهش کرد چند دقیقه اى صبر کنید تا حداقل چهار پنج سؤ ال دیگر بشود. امام با عصبانیّت فرمودند: به هیچ وجه نمى شود. و رفتند.[4]
حجةالاسلام انصاری می گوید: امام(ره) در روزهای آخر عمرشان می خواستند بخوابند؛ به من فرمودند اگر خوابیدم، اول وقت نماز صدایم بزن، گفتم چشم. دیدم اول وقت شد و امام(ره) خوابیده اند، حیفم آمد صدایشان بزنم؛ عمل جراحی، سرم به دست، گفتم صدایشان نزنم بهتر است.
چنددقیقه ای از اذان گذشت و امام(ره) چشم هایشان را باز کردند، گفتند:وقت شده؟ گفتم:بله فرمودند:چرا صدایم نزدی؟ گفتم:ده دقیقه بیشتر از وقت نگذشته است. گفتند:مگر به شما نگفتم. سپس امام(ره) فرزند خود را صدا زدند و فرمودند: ناراحتم. از اول عمرم تا حالا نمازم را اول وقت خوانده ام، چرا الان باید ده دقیقه تأخیر بیفتد؟".
آثار و برکات نماز اول وقت در آیات و روایات
1- برآورده شدن خواسته ها:
حضرت عبدالعظیم حسنی از امام حسن عسکری(ع) روایت می کند که فرمودند: "خداوند متعال با حضرت موسی تکلم کرد، حضرت موسی فرمود:خدای من. کسی که نمازها را در وقتش به جای آورد چه پاداشی دارد؟ خداوند فرمود:حاجت و درخواستش را به او عطا می کنم و بهشتم را برایش مباح می گردانم[5]."
حضرت حجةالاسلام والمسلمین هاشمی نژاد فرمودند: پیرمردی مسن، ماه مبارک رمضان به مسجد لاله زار می آمد. خیلی آدم موفقی بود، همیشه قبل از اذان داخل مسجد بود. به او گفتم: حاج آقا. شما خیلی موفقید، من هر روز که به مسجد می آیم می بینم شما زودتر از ما آمده اید جا بگیرید، او گفت: نه آقا، من هرچه دارم از نماز اول وقت دارم و بعد گفت: من در نوجوانی به مشهد رفتم.
مرحوم حاج شیخ حسن علی نخودکی را پیدا کردم و گفتم: من سه حاجت مهم دارم، دلم می خواهد هر سه تا را خدا در جوانی به من بدهد، یک چیزی یادم بدهید؟ ایشان فرمودند: چی می خواهی؟ گفتم: یکی دلم می خواهد در جوانی به حج مشرف شوم، چون حج در جوانی لذت دیگری دارد. فرمودند: نماز اول وقت به جماعت بخوان. گفتم: دومین حاجتم این است که دلم می خواهد یک همسر خوب خدا به من عنایت کند. فرمودند: نماز اول وقت به جماعت بخوان. و حاجت سومم این است که خدا یک کسب آبرومندی به من عنایت فرماید.
فرمودند:نماز اول وقت به جماعت بخوان. این عملی را که ایشان فرمودند من شروع کردم و در فاصله سه سال هم به حج مشرف شدم، هم زن مؤمنه و صالحه خدا به من داد و هم کسب با آبرو به من عنایت کرد[6]
2- برطرف شدن گرفتاری و ناراحتی:
پیامبر اکرم(ص) فرمودند:"بنده ای نیست که به وقت های نماز و جاهای خورشید اهمیت بدهد، مگر این که من سه چیز را برای او ضمانت می کنم: برطرف شدن گرفتاری ها و ناراحتی ها، آسایش و خوشی به هنگام مردن و نجات از آتش"[7]
3- ورود به بهشت و دوری از جهنم:
امام محمد باقر(ع) می فرمایند:"هر کس نماز واجب را در حالی که عارف به حق آن است در وقتش بخواند، به گونه ای که چیزی دیگر را بر آن ترجیح ندهد، خداوند برای وی برائت از جهنم می نویسد که او را عذاب نکند، و کسی که درغیر وقتش به جا آورد در حالی که چیزی دیگر را بر آن ترجیح دهد، خداوند می تواند او را ببخشد یا عذابش کند.[8]
4- در امان بودن از بلاهای آسمانی:
قطب راوندی گوید: پیامبر خدا(ص) فرمود:هنگامی که خداوند از آسمان آفتی بفرستد، سه گروه از آن، در امان می مانند: حاملان قرآن، رعایت کنندگان خورشید یعنی کسانی که وقت های نماز را محافظت می کنند و کسانی که مساجد را آباد می نمایند.[9]
5- خشنودی خداوند:
امام صادق(ع) می فرمایند: اول وقت، خشنودی خداست و آخر آن، عفو خداست، و عفو نمی باشد مگر از جهت گناه."[10] و در مقابل، تأخیر نماز موجب خشم خداست چرا که پیامبر اکرم(ص) به حضرت علی(ع) فرمودند: "نماز را با وضوی کامل و شاداب در وقتش به جای آور که تأخیر انداختن نماز بدون جهت، باعث غضب پروردگار است.[11]
6- استجابت دعا و بالا رفتن اعمال:
در حدیث است که به هنگام ظهر درهای آسمان گشوده می شود و درهای بهشت باز می گردد و دعا مستجاب می شود ؛پس خوشا به حال کسی که در آن هنگام برای او عمل صالحی بالا رود.[12] در حدیثی دیگر از حضرت صادق(ع) آمده است که فرمودند:"... بهترین ساعت های شب و روز، وقت های نماز است." سپس فرمودند:"چون ظهر می شود درهای آسمان گشوده شده و بادها می وزند و خداوند به خلق خود نگاه می کند. هر آینه من بسیار دوست دارم که در آن هنگام، عمل صالحی برای من بالا رود." آنگاه فرمودند:" برشما باد به دعا کردن بعد از نمازها، چرا که آن مستجاب می شود.[13]
7- دوری شیطان و تلقین شهادتین:
پیامبر اکرم(ص) فرمودند:« لایزالُ الشیطانُ ذَعِرًامِنَ المُؤمِنِ ما حافَظَ عَلَی الصَّلواتِ الخَمْسِ لِوَقْتِهِنَّ فَاِذا ضَیعُنَّ تَجَرّأ عَلَیهِ فَاَدْخَلَهُ فِی العَظائِم» یعنی "شیطان تازمانی که مؤمن بر نمازهای پنج گانه در وقت آن محافظت کند، پیوسته از او در هراس است؛ پس چون آنها را ضایع نمود بر وی جرأت پیدا کرده وی را در گناهان بزرگ می اندازد.[14] امام صادق(ع) می فرمایند:"ملک الموت در هنگام مردن، شیطان را از محافظ بر نماز دور می کند و شهادت به یگانگی خدا و نبوت پیامبرش را در آن هنگامه بزرگ به او تلقین می نماید. [15] زیاد شدن عمر، مال و اولاد صالح در دنیا،در امان بودن از ترس و هول مرگ در موقع مردن،آسان شدن سؤال نکیر و منکر در قبر، توسعه یافتن قبر، نورانی شدن چهره، دادن نامه عمل به دست راست و آسان گرفتن حساب در محشر، رضایت خداوند، سلام دادن خدا به او و نگاه کردن از روی رحمت به او در هنگام عبور از صراط[16] و... از دیگر آثار و برکات نماز اول وقت است که در روایات به آن اشاره شده است.
اهتمام علی (ع) به نماز اوّل وقت
هنگامى که على علیه السّلام در جنگ صفّین سرگرم نبرد بود، در میان هر دو صف کارزار، مراقب حرکت و وضعیّت خورشید بود (تا ببیند چه وقت به وسط آاسمان مى رسد تا نماز ظهر را بخواند).
ابن عبّاس عرض کرد : یا امیرالمؤ منین ، این چه کارى است که مى کنید ؟
حضرت فرمود: منتظر زوال هستم تا نماز بخوانیم.
ابن عبّاس گفت:آیا حالا وقت نماز است با وجود اینکه سرگرم پیکار هستیم ؟
على (ع ) فرمود: جنگ ما با ایشان بر سر چیست ؟ تنها به خاطر نماز است که با آنها نبرد مى کنیم[17]
در روایتی نقل شده است که حضرت عزرائیل (ع) فرمود:
« هر کس بر نماز اول وقت مواظبت نماید من خودم هنگام مرگ شهادتین را بر زبانش جاری می سازم. خودم شیطان را از او دور می سازم.»
ثواب نماز جماعت
روزی بعد از نماز ظهر جبرئیل(ع) با هفتاد هزار ملک بر پیامبر- صلی الله علیه و آله- نازل شد و عرض کرد:
پروردگارت ترا سلام می رساند و دو هدیه برایت فرستاده « مضمون روایت»: یکی
سه رکعت نماز وتر(دو رکعت نماز شفع و یک رکعت نماز وتر که بعد از نماز شب
خوانده می شود) و دیگری نماز جماعت.
پیامبر- صلی الله علیه و آله- فرمودند: ثواب نماز جماعت چه قدر است؟
جبرئیل(ع) عرض کرد: اگر یک نفر به امام جماعت اقتدا کند هر رکعت او ثواب
صد و پنجاه رکعت و اگر دو نفر ثواب ششصد رکعت. همین طور اگر ده نفر شوند
ثواب هر رکعت برای هر کدام هفتاد و شش هزار و هشتصد رکعت(76800) به حساب
می آید.
بنابراین ثواب یک جماعت ده نفره را به صورت زیر می شود محاسبه کرد:
نماز صبح( صد و پنجاه و سه هزار و ششصد رکعت) 153600=2×76800
نماز ظهر( سیصد و هفت هزار و دویست رکعت) 307200=4×76800
نماز عصر( سیصد و هفت هزار و دویست رکعت) 307200=4×76800
نماز مغرب( دویست و سی هزار و چهارصد رکعت) 230400=3×76800
نماز عشا( سیصد و هفت هزار و دویست رکعت) 307200=4×76800
ثواب چماعت 10 نفره در یک روز برای یک نفر( یک میلیون و سیصد و پنج هزار و ششصد رکعت) 1305600
ثواب جماعت 10 نفره در یک ماه( سی و نه میلیون و صد و شصت و هشت هزار رکعت) 39168000=30×1305600
ثواب جماعت ده نفره در یک سال( چهارصد و هفتاد میلیون و شانزده هزار رکعت) 470016000=12×39168000
ثواب نماز به صورت فرادی
ثواب در یک روز: هفده 17=4+3+4+4+2
ثواب در یک ماه : پانصد و ده 510=30×17
ثواب در یک سال : شش هزار و صد و بیست رکعت6120=12×510ضرر کسی که یک روز به جماعت حاضر نمی شود
( یک میلیون وسیصد و پنج هزار و پانصد و هشتاد و سه رکعت)
1305583=17- 1305600
حال خود ضرر در یک سال و حتی یک عمر را حساب کنید.
چنان چه نماز جماعتی بیش از 10 نفر تشکیل گردد، اگر جن ، انس و ملائک
نویسنده و همه ی درخت ها قلم و دریا ها مرکب شوند، نمی توانند حتی ثواب یک
رکعت آن را محاسبه نمایند.
منابع:
[1] - قرب الإسناد، ص30
[2] - کافى، ج3، ص 136
[3] - بحار الأنوار : 83 / 14 / 25
[4] - سیماى فرزانگان ، ص 159.
[5] - بحارالانوار، ج82، ص204
[6] - ،داستان هایی از نماز اول وقت، ص 121
[7] - سفینه البحار،ج 2، ص 42
[8] - وسائل الشیعه، ج 3، ص 81، ح 23و ص 78، ح 1.
[9] - الصلاة فی الکتاب و السنة، ج 1، ص 329
[10] - وسائل الشیعه، ج3، ص 90، ح16
[11] - سرمایه سخنوران، ص 306.
[12] - سفینه البحار، ج2، ص 44.
[13] - اصول وافی، ج2، ص87
[14] - وسائل الشیعه، ج 3، ص 81و 9و 86
[15] - وسائل الشیعه، ج 3، ص 81و 9و 86
[16] - حیات عارفانه فرزانگان، ص 10( به نقل از ثمرات،ص 408)
